Tüketici Güven Endeksi, siyasi kovuşturmalar ve küresel ticaret savaşlarının etkisiyle nisan ayında yüzde 2,3 düşerek 83,9 seviyesine geriledi. Ekonomik belirsizlikler ve tüketici beklentileri üzerinde olumsuz etkiler gözlemleniyor.

Tüketici Güven Endeksi Düşüşte: Ekonomik Belirsizlikler ve Siyasi Gelişmelerin Etkisi

İçeride siyasi kovuşturmalarla başlayan, dünyada küresel ticaret savaşları ile büyüyen gerilim iklimi tüketici güvenine yansıdı. Tüketici Güven Endeksi, mart ayında 85,9 iken nisan ayında yüzde 2,3 düşerek 83,9 seviyesine geriledi. Bu durum, hem iç siyasi gelişmeler hem de uluslararası ekonomik belirsizliklerin etkisiyle ortaya çıktı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Merkez Bankası iş birliği ile yürütülen Tüketici Eğilim Anketi, tüketici güveninin düşüşte olduğunu gösteriyor. Endeksin 100'den büyük olması, tüketici güveninde iyimserliği, 100'den küçük olması ise kötümser durumu yansıtıyor. Nisan ayında açıklanan veriler, bu düşüşün nedenlerini detaylandırıyor.

İç ve Dış Gerilimlerin Etkisi

İçerideki siyasi gelişmeler, gözaltı ve tutuklamalarla birlikte, tüketici güvenini olumsuz etkiledi. ABD'nin 2 Nisan'da açıkladığı gümrük tarife değişiklikleri, dünya ekonomisinde belirsizlik yarattı. Bu durum, tüketicilerin genel ekonomik gidişat ve mali durumlarına ilişkin beklentilerini olumsuz yönde etkiledi.

Tüketici Güven Endeksi, ayın ilk yarısındaki genel güven tablosunu yansıtırken, iç-dış gerilim sürecinin etkilerini de ortaya koyuyor. 21 Mart'ta açıklanan bültende, mart ayı düzeyi yüzde 85,9 olarak belirlenmişti. Ancak nisan ayında bu değer, yüzde 2,3'lük bir düşüşle 83,9'a geriledi.

Tüketici Beklentilerindeki Kötümserlik

Hanelerin maddi durumlarına ilişkin değerlendirmelerde kötümserlik nisan ayında arttı. “Geçen on iki aya göre mevcut dönemde hane­nin maddi durumu” alt endeksi, martta 70,9 iken nisan ayında yüzde 2,5'lik bir düşüşle 69,1'e indi. Gelecek on iki ayda hanelerin maddi durum beklentisi de nisan ayında yüzde 0,5 düşüşle 84,3'e geriledi.

Genel ekonomik duruma ilişkin değerlendirmelerde de benzer bir düşüş gözlemlendi. Mevcut dönemde genel ekonomik duruma ilişkin alt endeks, aylık bazda yüzde 0,6 düşüşle 55,6'ya, gelecek on iki aylık dönem için genel ekonomik durum beklentisi ise yüzde 2,2 düşüşle 82,8'e indi. Bu veriler, tüketici güveninin zayıfladığını gösteriyor.

Tasarruf Eğilimleri ve Harcama Beklentileri

Tüketicilerin harcama yerine tasarruf yapma eğilimleri de artış gösterdi. Nisan ayında, mevcut dönemin tasarruf etmek için uygunluğu değerlendirmesini yansıtan endeksin değeri yüzde 7,4 arttı. Ancak dayanıklı tüketim mallarına harcama eğilimi, önceki aya göre yüzde 3,8 düşüş kaydetti.

Gelecek üç aylık dönemde tüketimin finansmanı için borç kullanımına ilişkin endeks ise 62,5 ile yerinde saydı. Bu durum, tüketicilerin harcama yapma isteğinin azaldığını ve tasarrufa yöneldiğini gösteriyor. Ekonomik belirsizlikler, tüketici davranışlarını etkileyen önemli bir faktör olmaya devam ediyor.

Seçim ve Tüketici Güveni İlişkisi

Tüketici güveni ile seçim beklentileri arasında önemli bir ilişki bulunuyor. Düşen güven düzeyi, seçim beklentileri üzerinde etkili oluyor. Mayıs 2023 Genel Seçimleri sürecinde tüketici güveni, nisan ayında 87,5'e ve mayıs ayında 91,1'e çıkarak son beş yılın zirvesine ulaştı. Ancak ekonomik gidişatta yaşanan bozulma, güven endeksinin sert bir şekilde düşmesine neden oldu.

Yerel seçimlerin yapıldığı mart ayında, tüketici güven düzeyinin etkili olduğu değerlendirildi. Genel anlamda tüm seçmenler tüketici konumunda bulunurken, emekli kesimin seçim öncesi beklentilerine yeterince karşılık bulamaması, seçim sonuçlarını etkileyen bir diğer faktör oldu.

Refah Göstergeleri ve Enflasyon Beklentileri

Tüketici güveninin somutlaştığı alanlardan biri olan ev ve otomobil satın alma eğilimi, canlanmaya devam etmekle birlikte, güven endeksinin bileşenleri içinde en düşük değerlerde kalmaya devam ediyor. Gelecek 12 ayda konut satın alma beklentisi, nisan ayında 14'e çıkmış olsa da, bu değer hala en dip seviyede kalıyor.

Enflasyon beklentileri de olumsuz yönde gelişiyor. Nisan ayında tüketicilerin ileriye yönelik enflasyon beklentileri, geçen on iki aylık döneme göre yüzde 6 düşüşle 56 oldu. Bu durum, tüketici fiyatlarında artış beklentisini yansıtıyor. Ekonomik belirsizlikler, tüketici güvenini olumsuz etkilemeye devam ediyor.